Enflasyon – Ağustos 2024

Doğalgaz ve ulaştırma kaynaklı baskı

Ağustos ayında tüketici enflasyonu %2,5 ile %2,6 civarındaki piyasa beklentisinin hafif altında gerçekleşti. Böylece yıllık enflasyon %61.8’den %52,0’ye gerileyerek Haziran’dan Temmuz’a olduğu gibi Temmuz’dan Ağustos’a da 9.8 puan düşmüş oldu. Ağustos’ta aylık enflasyonu yukarı iten ana unsur doğalgaz zammı kaynaklı olarak konut, ulaştırma ve eğitim olurken bu kalemlerde oluşan aylık ve yıllık değişimler şöyle:

• Aylık enflasyona en büyük katkı 1.3 puan ile yine konuttan geldi. Bu artışta Temmuz ayındaki %38.0’lik elektrik zammının ardından Ağustos’ta yapılan %38.0’lik doğalgaz zammı ile kira enflasyonunun yüksek seyri etkili oldu. Konut enflasyonu %13.3’lik doğalgaz fiyatları enflasyonu ile %7.4’lük aylık kira enflasyonu nedeniyle Ağustos’ta %8.5 olarak gerçekleşti. Önceki ay da konut enflasyonu %8,1 olmuştu.
• Konutun ardından en yüksek katkıda bulunan kalem 0.5 puan ile ulaştırma oldu. Enerji maliyetlerindeki artışın tetiklediği ulaştırma enflasyonu Ağustos’ta %2.95 ile yıllık bazda %29.0 olarak gerçekleşti. Baz etkisi sayesinde önceki ay kaydedilen %46.1’e nazaran önemli bir düşüş gösterdi.
• Eğitim fiyatlarının Eylül’de %11.3 artışı aylık enflasyonu 0.2 puan yukarı iterken bu kalemde yıllık enflasyon %104.5’ten %120.8’e çıkardı.
• Gıda enflasyonu Haziran 2020’den bu yana ilk defa deflasyona dönerek aylık fiyatlar %1.1 geriledi. Böylece gıda enflasyonu aylık manşet enflasyonu 0.3 puan aşağı çekerken yıllık gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu %58.9’dan %44.9’a geriledi.

Bu gelişmeler sonucunda mal enflasyonu Ağustos’ta %52.7’den %42.1’e gerilerken hizmet enflasyonu üst üste dördüncü kez gevşeme göstererek %85.6’dan %77.8’e geriledi. Yıllık kira enflasyonu çok sınırlı bir düşüş göstererek %122.3’ten %121.3’e geriledi. En büyük düşüşü %93.6’dan %65.9’a gerileyen ulaştırma enflasyonu oluştururken, lokanta ve oteller enflasyonu %76.0’dan %67.7’ye, haberleşme enflasyonu %70.2’den %62.9’a geriledi.

Trend enflasyonda düşüş

TCMB’nin yaz aylarında %3.0’ün altına gerilemesini beklediği mevsimsellikten arındırılmış aylık enflasyon Haziran ve Temmuz aylarındaki %1.1 ve %3.5 değerlerinin ardından Ağustos’ta %3.3 olarak gerçekleşti. Baz etkisi sayesinde yıllıklandırılmış manşet enflasyonda %48.2’den %36.7’ye gerileme görsek de hizmet trend enflasyonu Temmuz’dan Ağustos’a %47.6’dan %48.1’e yükseldi. Bu da trend enflasyonda düşüşün henüz genele yayılmadığını ve hizmet enflasyonunda katılığın sürdüğüne işaret ediyor.

TCMB’den faiz indirimi zor

TCMB’nin öngörüsüne göre çıktı açığının yılın ikinci yarısında negatife dönmesi ve enflasyon üzerindeki talep baskısını hafifletmesi bekleniyor. Ancak beklenmeyen kamu fiyat ayarlamaları ve gıda fiyatlarında yüksek seyir bu trendin oluşmasını geciktirmiş durumda. Önümüzdeki aylarda bu tür fiyat ayarlamalarını görmememiz durumunda iç talepteki yavaşlamayla birlikte enflasyon beklentilerinin kırıldığına şahit olabiliriz. Böyle bir gerçekleşme TCMB’yi yılsonunda faiz indirimine götürebilir ancak mevcut veriler, trend enflasyonun seyri, beklentiler ve likidite bolluğu enflasyonla mücadeleyi zorlaştıran unsurlar olduğu için TCMB’den bu yıl bir faiz indirimi görmemek şaşırtıcı olmayacaktır.